Το σχολείο υπηρετεί υψίστους εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Αξίζει, πιστεύουμε, να θυμίζουμε και να προβάλλουμε τη λειτουργία του αναφερόμενοι σε θέματα όπως η αναγκαιότητα του καλού παιδικού λογοτεχνικού βιβλίου στην προσχολική και σχολική ηλικία, η ποίηση στο νηπιαγωγείο και το παραμύθι.
Τα τηλεοπτικά μέσα επικοινωνίας έχουν εισβάλλει στη ζωή μας, στο σπίτι μας, στα όνειρά μας με υφέρπουσα αξίωση να εκφράζουν τον κυριότερο διαμορφωτικό παράγοντα της προσωπικότητας του σύγχρονου ανθρώπου. Η παιδαγωγική επιστήμη χάνει συνεχώς από την άλλοτε παντοδυναμία της. Ο λόγος των γονιών και ο λόγος του σχολείου έχουν εξασθενίσει και ωχριούν μπροστά στη δύναμη και την εμβέλεια του τηλεοπτικού λόγου.
Έχουν ανάγκη τα παιδιά της προσχολικής και σχολικής ηλικίας να έρθουν σε επαφή με το καλό παιδικό βιβλίο;
Στο Νηπιαγωγείο και στο δημοτικό σχολείο τα λογοτεχνικά κείμενα αξιοποιούνται ως υλικό για να ενεργοποιήσουν το νήπιο στο νοητικό, αισθητικό και κοινωνικοσυναισθηματικό επίπεδο!
Η χρήση της παιδικής Λογοτεχνίας εισάγει το μικρό παιδί στο σωστό χειρισμό της γλώσσας, γιατί «η γλώσσα είναι απαραίτητο όργανο στη διαμόρφωση της σκέψης και βεβαίως ακούγοντας τον καλοδουλεμένο λόγο, αποκτά ακουστική μνήμη, πλούσιο λεξιλόγιο και σωστή σύνταξη».
Είναι κοινή διαπίστωση ότι τα λογοτεχνικά βιβλία στο Νηπιαγωγείο είναι απαραίτητο να είναι εικονογραφημένα, γιατί η λέξη και η εικόνα παίζουν συμπληρωματικό ρόλο στη νοητική ανάπτυξη του νηπίου. Ακόμα η συνύπαρξη κειμένου και εικόνας τα βοηθά σταδιακά να κατανοήσουν τη σύνδεση γραπτού και προφορικού λόγου.
Το βιβλίο είναι ένας καλός φίλος για το παιδί, σύντροφος, συμπαραστάτης, πιστός και αγαπητός. Ταυτόχρονα είναι ένα μέσο επικοινωνίας, που μας ταξιδεύει στο όνειρο. Το καλό βιβλίο αναπτύσσει την προσωπικότητα του παιδιού, το βοηθάει να ωριμάσει ψυχολογικά, δίνει φτερά στη φαντασία του, πλάθει ανθρώπους, προβάλλει αξίες, τρόπους ζωής, πολιτισμούς, του μιλάει για την καλοσύνη, την ομορφιά, την αλήθεια, το γεμίζει χαρά.
Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα στην Αγγλία (Synday Mirror) είχε τίτλο «Το παιδί του Σήμερα αγγίζει .... το Τέλειο». και ανέφερε ότι: «Σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους πριν από μία δεκαετία, τα σημερινά παιδιά είναι πιο γρήγορα και ευκίνητα, περισσότερο πληροφορημένα, πιο κακομαθημένα, πιο ετοιμόλογα και πιο έξυπνα, αλλά ίσως να είναι ταυτόχρονα και πιο ευάλωτα και πιο ανώριμα».
Είναι κοινός τόπος πια ότι πολλά παιδιά με υψηλό δείκτη νοημοσύνης υστερούν σε συναισθηματική νοημοσύνη, δηλαδή στην ικανότητα για αυτοεπίγνωση, έλεγχο των συναισθημάτων, αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων και χειρισμό των διαπροσωπικών σχέσεων. Η συναισθηματική νοημοσύνη όμως και διδάσκεται και καλλιεργείται. Ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους είναι η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων, που συμβάλλουν στην απόκτηση της ενσυναίσθησης - στην ικανότητα να κατανοεί κανείς τα συναισθήματα και τις έγνοιες των άλλων και να μπορεί να μπαίνει στη θέση τους. Τέτοια βιβλία και μάλιστα για παιδιά και νέους, υπάρχουν πάρα πολλά. Δεν μένει παρά να τα δώσουμε στα παιδιά μας. Κι όσο υπερβολικό κι αν ακούγεται, έχω την αίσθηση ότι έτσι θα τα βοηθήσουμε να γίνουν ευτυχέστεροι άνθρωποι, καλύτεροι πολίτες, πετυχημένοι και χρήσιμοι στον τόπο τους και στην ανθρωπότητα.
Η δύναμη της Παιδικής Λογοτεχνίας είναι πραγματικά τεράστια.
Είναι η δύναμη που μπορεί να ευαισθητοποιήσει το παιδί και να θρέψει τον καλλιτέχνη που κρύβει μέσα του, στη σημερινή αντιπνευματική, υλιστική ατμόσφαιρα των οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών, όπου επικρατεί η λατρεία του χρήματος και του εμπορίου.
Είναι η δύναμη που μπορεί να ενεργοποιήσει στη σιωπή τη φαντασία του, δημιουργώντας στο μυαλό του εικόνες, τις δικές του εικόνες, όχι εκείνες που κραυγαλέα του προσφέρει έτοιμες η τηλεόραση, και μάλιστα σε τέτοιες ποσότητες που εξασθενίζουν την προσοχή του.
Το σύγχρονο παιδί στις ανεπτυγμένες χώρες δε βρίσκει εύκολα τη σιωπή, την ησυχία που χρειάζεται, για να συγκεντρωθεί και να αφομοιώσει τις δικές του εμπειρίες. Η τηλεόραση, ο υπολογιστής, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια δεν το αφήνουν. Αυτός είναι και ο λόγος που θα πρέπει να βοηθήσουμε το δικό μας παιδί να γίνει αναγνώστης! Αυτός είναι και ο λόγος που δεν πρέπει να υποτιμούμε το γραπτό λόγο στην εποχή μας!
Ένα λογοτέχνημα, για να είναι κατάλληλο για την παιδική ηλικία, είναι αναγκαίο να τηρεί ορισμένα χαρακτηριστικά:
1. Να είναι προσαρμοσμένο στο γλωσσικό πλούτο του παιδιού.
2. Να είναι προσαρμοσμένο στο γνωσιολογικό πλούτο του παιδιού.
3. Να ανταποκρίνεται στη βαθμίδα ψυχικής και πνευματικής ανάπτυξης του παιδιού.
4. Να ικανοποιεί την ανάγκη του παιδιού για κίνηση.
5. Να ικανοποιεί την ανάγκη για χαρά.
6. Να μην προκαλεί ισχυρές, συγκλονιστικές συγκινήσεις.
7. Να είναι απλό , παραστατικό, εποπτικό.
8. Να καλλιεργεί στα παιδιά ευγενικά αισθήματα και να δημιουργεί παρορμήσεις για πράξεις ανώτερες.
9. Να προάγει την κοινωνικότητα και τη συνεργασία ανάμεσα στους ανθρώπους.
10. Να καλλιεργεί την αγωνιστικότητα.
11. Να εξαίρει το ιδανικό της ειρήνης και της συνεργασίας ανάμεσα στους λαούς, με παράλληλη καταδίκη του πολέμου.
12. Να κάνει το παιδί να συνειδητοποιήσει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι μεταξύ τους, ότι έχουν τα ίδια δικαιώματα στη ζωή και στη μόρφωση κι ότι η αξία τους κρίνεται απ' το ποσοστό και το βαθμό προσφοράς τους στο κοινωνικό σύνολο.
Βασικό γνώρισμα της παιδικής λογοτεχνίας είναι η κατάληξη, το τέλος κάθε έργου. «Καλά πρέπει να τελειώνουν και τα λογοτεχνήματα που απευθύνονται στα παιδιά, αν δε θέλουν να τ' αφήνουν με την ψυχή βουρκωμένη, πνιγμένη στο κλάμα και την απόγνωση».
Απόσπασμα από ομιλία της Αγγελικής Μαστρομιχαλάκη (Μάρτιος 2010)
Ανοίγοντας ένα βιβλίο το παιδί, ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσμο!
Το παιδί κι ο ενήλικας, από τη φύση τους, αναζητούν τρόπους διαφυγής από τον συνηθισμένο κόσμο που ζουν, για να βρεθούν, έστω και για λίγο, σ' έναν άλλο φανταστικό, να ζήσουν ένα παραμύθι.
Είναι μια ανάγκη που συντροφεύει τον άνθρωπο σ' όλη του τη ζωή. Μέσα από ένα βιβλίο, μπορούμε να ζήσουμε μακριά από τα τετριμμένα της ζωής, εκεί όπου η φαντασία μάς μεταφέρει χωρίς περιορισμούς. Εκεί, όπου ο νους και η καρδιά πλάθουν εικόνες νοητές. Εικόνες που στον καθένα μας είναι προσωπικές και καθρεπτίζουν τις ανάγκες, τις επιθυμίες, τα όνειρα.
Σε μείζονα βαθμό, την ανάγκη αυτή την αισθάνεται το παιδί, και δη ο έφηβος, που ζει και κινείται, ειδικά σήμερα, σ' έναν κόσμο παράλογο, μηχανικό, απρόσωπο. Αναζητά τρόπους διαφυγής και η απόδραση γίνεται μέσα από ένα παραμύθι, ένα διήγημα, που τον βοηθούν να ταξιδέψει στον κόσμο των ονείρων του.
Η λογοτεχνία, όπως άλλωστε γενικότερα η τέχνη, είναι ανάμεσα σ' όλα τ' άλλα, κι ένας καθρέπτης της καθημερινής ζωής. Φαίνεται συχνά πιστός και κάποτε παραμορφωτικός. Μα και τότε μπορείς από το αλλοιωμένο είδωλο να διακρίνεις το περίγραμμα του αντικειμένου, και κάποτε μπορεί να γίνει και καθρέπτης μαγικός, καθώς μπορεί να δείχνει προς τα έξω τον εσώτερο κόσμο του ανθρώπου.
Το βιβλίο είναι ένας καλός φίλος για το παιδί, σύντροφος, συμπαραστάτης, πιστός και αγαπητός. Ταυτόχρονα είναι ένα μέσο επικοινωνίας, που μας ταξιδεύει στο όνειρο. Το καλό βιβλίο αναπτύσσει την προσωπικότητα του παιδιού, το βοηθάει να ωριμάσει ψυχολογικά, δίνει φτερά στη φαντασία του, πλάθει ανθρώπους, προβάλλει αξίες, τρόπους ζωής, πολιτισμούς, του μιλάει για την καλοσύνη, την ομορφιά, την αλήθεια, το γεμίζει χαρά. Το μικρό παιδί είναι ο μελλοντικός ενήλικας, ο άνθρωπος που στα χέρια του θα διαμορφώσει τη νέα πραγματικότητα, τη νέα κοινωνία, γι' αυτό ένα παιδί που θα μάθει να έχει μια προσωπική σχέση με το βιβλίο δεν θα σταματήσει ποτέ να διαβάζει. Εξάλλου το βιβλίο είναι η ελπίδα, για μικρούς και μεγάλους.
Το βιβλίο δεν έχει στόμα, κι όμως μιλάει. Διηγείται ένα σωρό ιστορίες, και λέει και ποιήματα, και τραγουδάει και τραγούδια με νότες. Η μαμά διαβάζει, και το βιβλίο μιλάει με το στόμα της. Όταν θα μάθω κι εγώ να διαβάζω, τότε το βιβλίο θα μιλάει με το δικό μου στόμα.
Α, όταν θα μάθω να διαβάζω, μήτε στιγμή δε θ' αφήνω σε ησυχία το βιβλίο: θα το βάζω να μου διηγείται ιστορίες, ώσπου να κουραστώ. Κι ως την ώρα που θα κλείνουν τα μάτια μου από τη νύστα. Τότε θα βάζω το βιβλίο κάτω από το προσκέφαλό μου και μόλις θα ξυπνώ θα το βάζω να μου λέει μια μικρή ιστορία. Τώρα η μαμά με πηγαίνει στον Παιδικό Κήπο. Έχει κι εδώ βιβλία. Μας περιμένουν υπομονετικά. Η δασκάλα μας διαβάζει με δυνατή φωνή. Το βιβλίο είναι ευχαριστημένο που τ' ακούμε με τόση προσοχή.
- Όταν μιλάει το βιβλίο, εμείς σωπαίνουμε!
- Δεν κάνουμε καθόλου θόρυβο για να μην το ενοχλήσουμε!
Πηγή: happywriters.net
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου